Jakość kształcenia – FAQ

Co to jest system zapewniania jakości kształcenia?

Tworzą go komisje i pracownicy Uniwersytetu pełniący różne funkcje związane z kształceniem. Sposób funkcjonowania systemu regulowany jest przez odpowiednie przepisy (uchwały Senatu UMK, zarządzenia Rektora UMK, uchwały Rady Wydziału). Określają one kompetencje poszczególnych organów, sposób wymiany informacji, terminy. Wydziałowy System Zapewniania Jakości Kształcenia na WMiI jest częścią systemu uniwersyteckiego. Najważniejszym jego elementem jest Wydziałowa Rada ds. Jakości Kształcenia, która współpracuje z komisjami ds. programów studiów i Komisją ds. Dydaktycznych.

Czy ktoś w ogóle czyta ankiety?

Do wyników ankiet w USOS ma dostęp Prodziekan ds. studenckich, który czyta wszystkie komentarze i zapoznaje się z ocenami punktowymi. Oczywiście ani prodziekan, ani nikt inny, nie ma możliwości identyfikacji autora danego wpisu – ankiety są anonimowe. Po zakończeniu roku akademickiego każdy pracownik widzi wyniki ankiet (oceny punktowe i komentarze) dotyczących prowadzonych przez niego zajęć.

Jak wykorzystuje się wyniki ankiet?

• Ankiety, w szczególności komentarze, są ważnym źródłem informacji na temat jakości prowadzonych na Wydziale zajęć. Sygnały niepokojące są podstawą do podjęcia odpowiednich działań.
• Pierwszym krokiem jest zawsze rozmowa z danym pracownikiem. Bardzo często uświadomienie problemu skutkuje poprawą sytuacji.
• Regulamin hospitacji przewiduje, że w przypadku złych wyników ankiet zarządzana jest hospitacja. (Pamiętajmy jednak, że regulamin ten przewiduje sukcesywne hospitowanie wszystkich pracowników, niezależnie od wyników ankiet. Zatem fakt, że czyjeś zajęcia są hospitowane wcale nie oznacza, że są na niego jakieś skargi.)
• Wiedzę pochodzącą m.in. z ankiet wykorzystuje się przy obsadzie zajęć na kolejne lata akademickie.
• Pracownicy Wydziału cenią sobie konstruktywne (także krytyczne) komentarze, które pozwalają im wyciągać wnioski i doskonalić swój warsztat dydaktyczny.
• Wyniki ankiet brane są pod uwagę przez Komisję Oceniającą w procesie okresowej oceny pracowników. Komisja Oceniająca odgrywa podstawową rolę w polityce kadrowej Wydziału.
• Zbiorczy raport z oceny ankietowej analizowany jest przez Wydziałową Radę ds. Jakości Kształcenia, która inicjuje odpowiednie działania naprawcze.

Po co jest sylabus?

Umieszczony w USOS opis przedmiotu, tzw. sylabus, zawiera nie tylko listę zagadnień omawianych na danych zajęciach, spis literatury i liczbę punktów ECTS. Zawiera także listę efektów kształcenia przypisanych do przedmiotu, a więc informację co student powinien wiedzieć i umieć po zaliczeniu kursu. Ponadto w sylabusie znajduje się informacja o sposobach i kryteriach zaliczenia. Z tymi informacjami należy zapoznać się na początku zajęć, warto brać je pod uwagę dokonując wyboru przedmiotów fakultatywnych.

Po co w ankietach znajdują się pytania o sylabus?

Sylabusy przedmiotów stanowią istotna część dokumentacji danego kierunku studiów. Odpowiadając w ankietach na pytania czy:

• sylabus przedmiotu został udostępniony w USOS przed rozpoczęciem pierwszych zajęć,
• prowadzący przedstawił sylabus na zajęciach,
• literatura przedmiotu niezbędna do realizacji zajęć była dostępna dla studentów,
• zajęcia umożliwiły osiągnięcie zawartych w sylabusie efektów kształcenia w zakresie wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych,
• prowadzący ocenił studentów zgodnie z kryteriami podanymi w sylabusie,
• studenci mogą mieć znaczny udział w doskonaleniu sylabusów, a co za tym idzie, samych przedmiotów całego programu kształcenia.

Co to są efekty kształcenia?

Są to zdefiniowane zbiorczo dla poszczególnych kierunków studiów i zatwierdzone przez Senat UMK efekty w obszarze wiedzy, umiejętności i tzw. kompetencji społecznych, jakie powinien osiągnąć absolwent danego kierunku studiów na danym ich poziomie. Można powiedzieć, że kierunek studiów określony jest przez efekty kształcenia (a nie tylko przez swoją nazwę). Listę efektów kształcenia absolwenci otrzymują jako załącznik do dyplomu. Warto zapoznać się efektami kształceni by wiedzieć co właściwie studiujemy!
Na niższym poziomie – w odniesieniu do poszczególnych przedmiotów – też określa się bardziej szczegółowe efekty kształcenia. Opisane są one w sylabusie przedmiotu. Efekty przedmiotowe składają się na efekty kierunkowe, w ten sposób zbudowany jest program kształcenia.

Dlaczego nie widzimy efektów naszych uwag wyrażonych w ankietach?

Nieliczne czy wręcz pojedyncze komentarze nie mogą stanowić podstaw do podjęcia poważniejszych działań. Sygnały takie powinny być potwierdzone z innych źródeł, dlatego działanie bardzo rzadko może być natychmiastowe. A bywa i tak, że w ankietach spotykamy sygnały sprzeczne i trzeba czasu by je zweryfikować. Innym powodem długiego „czasu reakcji” jest fakt, że zbiorcze wyniki ankiet za dany rok akademicki dostępne są dopiero w październiku – listopadzie roku następnego. Zatem wdrożenie odpowiednich zmian może nastąpić z opóźnieniem o kolejny semestr bądź rok akademicki. Trudności te nie zmieniają faktu, że ankiety stanowią bardzo ważne narzędzie nadzoru nad jakością zajęć. Bez nich wiedza osób odpowiedzialnych za kształcenie byłaby znacznie uboższa.

Czy ankiety są na pewno anonimowe?

Ani Prodziekan ds. studenckich, ani nikt inny, nie ma technicznej możliwości identyfikacji autora danego wpisu. Studenci mogą więc swobodnie wyrażać swoje opinie. Zasada anonimowości, czy raczej poufności, działa też w druga stronę: wyniki ankiet dotyczących danego pracownika znane są jemu samemu, Prodzieknowi ds. studenckich i Komisji Oceniającej. Zachowanie tego rodzaju poufności jest ważne dla pozytywnego postrzegania systemu ankietyzacji przez pracowników.

Dlaczego władzom Wydziału zależy na jak największej liczbie anonimowych ankiet dotyczących prowadzonych na Wydziale studiów?

Tylko relatywnie duża liczba ankiet studenckich oceniających poszczególne zajęcia może mieć statystyczną wartość, a zatem stanowić wiarygodną podstawę do wyciągania wniosków skutkujących koniecznymi zmianami. 1, 2, a nawet 3 wypełnione kwestionariusze ankiety mogą być – i często są – wyrazami osobistych sympatii albo antypatii studenta wobec wykładowcy. Takie niereprezentatywne oceny zawsze dają do myślenia, ale nie można wymagać, aby stawały się podstawą do poważnych zmian. Chyba że podobne, niepokojące oceny powtarzają się przez kolejne lata, nawet jeśli liczba wypełnionych kwestionariuszy ankiety nie jest duża.