Nie taka statystyka straszna, jak ją (niektórzy) malują. Zwłaszcza gdy pomocy w pracy z danymi udzielą specjaliści z Ośrodka Analiz Statystycznych UMK.
Na bezpłatne wsparcie merytoryczne i dydaktyczne w zakresie statystyki i eksploracji danych pracownicy i doktoranci UMK mogą liczyć już od roku. Od lutego jednak pomoc ta jest prowadzona w dużo większym zakresie - wtedy bowiem formalnie powołano Ośrodek Analiz Statystycznych.
- Jeszcze prężniej działamy od czerwca po sfinalizowaniu spraw formalnych związanych z organizacją pracy naszej jednostki - mówi dr Joanna Karłowska-Pik z Wydziału Matematyki i Informatyki UMK, dyrektor Ośrodka.
Dobry plan to podstawa
- Większość czasopism naukowych wymaga w tej chwili zamieszczenia w artykule rozbudowanej sekcji poświęconej przeprowadzonym analizom statystycznym. Co więcej, w wysoko punktowanych publikacjach analizy te opierają się na coraz bardziej zaawansowanych metodach statystycznych. Bywa tak, że jeden z recenzentów jest statystykiem i dość krytycznie ocenia wybrane przez autorów metody lub zaleca przeprowadzenie dodatkowych analiz - tłumaczy dr Karłowska-Pik. - Nie każdy ma tak dużą wiedzę i umiejętności z zakresu statystyki, by sobie z takim zadaniem samodzielnie i sprawnie poradzić.
Dr Karłowska-Pik przyznaje, że choć statystyka jest jednym z obowiązkowych przedmiotów na wielu kierunkach studiów, to niestety nie wszyscy są w stanie skorzystać z przekazywanej im wówczas wiedzy.
Problem polega na tym, że zajęcia ze statystyki są często w programie studiów już na pierwszym czy drugim roku. Studenci nie bardzo wiedzą wtedy jeszcze, do czego ta wiedza będzie im w przyszłości przydatna i nie czują potrzeby zgłębiania tych zagadnień. Są przecież przed etapem pisania swoich prac licencjackich, magisterskich czy doktoranckich i bardziej skupiają się na przedmiotach, które kojarzą się im bezpośrednio z wybranym kierunkiem studiów - tłumaczy dr Karłowska-Pik. - Później, gdy mają możliwość uczestniczenia w pracach badawczych, często szukają pomocy i chcą się dokształcić.
Stąd właśnie inicjatywa powołania Ośrodka, który będzie udzielał wsparcia w zakresie statystyki i eksploracji danych naukowcom w potrzebie. Trzeba podkreślić, że pomoc ta jest oferowana dla osób o zróżnicowanym poziomie wiedzy.
- Niektórzy oczekują jedynie konsultacji, chcą z kimś przedyskutować swój problem, ale radzą sobie na tyle dobrze z oprogramowaniem statystycznym, że sami potrafią wykonać potrzebne analizy. Inni zaś albo nigdy nie pracowali w żadnym bardziej zaawansowanym programie statystycznym, albo potrzebują naprawdę bardzo rozbudowanych i skomplikowanych analiz, które trudno jest zrobić komuś bez wykształcenia matematycznego - mówi dr Karłowska-Pik. - Próbujemy dostosować się do indywidualnych potrzeb tych, którzy się z nami kontaktują.
Dyrektor zachęca, by po wsparcie zwracać się już na etapie planowania prac badawczych:
W badaniach statystycznych niezwykle istotna jest strona metodologiczna, począwszy od np. projektowania badań, budowy ankiet i pytań w ankietach, wybierania próby czy planowania procesu zbierania danych. Nie można tej części zaniedbywać, bo może się zdarzyć, że po zgromadzeniu danych będzie już za późno na dokonanie korekt i w efekcie uzyskamy materiał badawczy o znacznie mniejszym potencjale. Dlatego też zachęcam do zgłaszania się do nas możliwie wcześnie.
Stała oferta kursów
Ośrodek organizuje również kursy skierowane do pracowników i doktorantów - dotyczą one zarówno statystyki, jak i posługiwania się oprogramowaniem powszechnie używanym do tego celu na UMK.
Obecnie w ofercie znajdują się dwa bezpłatne kursy. Pierwszy dotyczy wnioskowania statystycznego w programie PS IMAGO PRO. Materiały do niego zostały przygotowane w ramach konkursu BELL - Best E-Learning Lecturer przez dr Joannę Karłowską-Pik, dr hab. Agnieszkę Goroncy i dr. Adriana Falkowskiego z Wydziału Matematyki i Informatyki UMK. Zajęcia odbywają się z wykorzystaniem uczelnianej platformy Moodle w trybie asynchronicznym i odpowiadają 15 godzinom zajęć dydaktycznych, które należy zrealizować w ciągu dwóch miesięcy. Zgłoszenia przyjmowane są w trybie ciągłym, każdego miesiąca planowane jest uruchamianie kolejnych 20-osobowych grup.
- Zapraszamy też do udziału w zdalnym kursie Data mining dla niezaawansowanych, który przygotowaliśmy wraz z dr hab. Agnieszką Goroncy i dr. Mateuszem Topolewskim. Zajęcia prowadzone są z wykorzystaniem programu PS IMAGO PRO. Również odbywają się w trybie asynchronicznym i odpowiadają 30 godzinom zajęć dydaktycznych, które należy zrealizować w ciągu czterech miesięcy - dodaje dyrektor.
W planach jest wzbogacenie oferty i uruchomienie nowych kursów. Na stronie Ośrodka liczyć też możemy na rekomendację innych bezpłatnych szkoleń ze statystyki, np. realizowanych przez Uniwersytet Harvarda. Oprócz tego znajdziemy tam informację o dostępnym oprogramowaniu, polecanej literaturze oraz aktualnych wydarzeniach związanych ze statystyką.
Współpraca z młodym pokoleniem
Dyrektor Karłowska-Pik zaszczepia pasję do statystyki wśród młodszych pokoleń, m.in. prowadzi dla licealistów z kilku toruńskich szkół koło statystyczne. Trzeba przyznać, że z dużym powodzeniem - nasz region jest niekwestionowanym liderem w Olimpiadzie Statystycznej. W ubiegłym roku uczestnicy koła zostali także zwycięzcami Europejskiego Konkursu Statystycznego.
Dr Karłowska-Pik jest również koordynatorem Toruńskiego Festiwalu Nauki i Sztuki na Wydziale Matematyki i Informatyki - na przestrzeni lat nieraz w programie festiwalu znajdowały się imprezy pokazujące, że statystyka jest ciekawa, a poszukiwanie sensu w danych liczbowych może być fascynujące.
Studenci nie są objęci ofertą Ośrodka, ale i im staramy się pomóc. Ostatnio np. połączyliśmy siły studentów matematyki stosowanej i studentów Collegium Medicum - jedni mają wiedzę, jak używać narzędzi statystycznych, drudzy ich potrzebują, a do tego mają wiedzę specjalistyczną w swojej dziedzinie. Dlatego zachęciliśmy studentów dwóch wydziałów do nawiązania współpracy i dzielenia się swoimi umiejętnościami i doświadczeniami - tłumaczy dr Karłowska-Pik. - Na podobnej zasadzie staramy się też kojarzyć naukowców z UMK. Tych, którzy potrzebują specyficznych, zaawansowanych metod statystycznych, z tymi, którzy się na nich znają. Mam nadzieję, że ten zakres działalności Ośrodka, który polega na pomocy w nawiązywaniu współpracy pomiędzy badaczami z różnych wydziałów, będzie się rozwijał i da w przyszłości efekty w postaci ciekawych badań i dobrych publikacji.